Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, Android đã nổi bật với tính năng cho phép người dùng cài đặt ứng dụng từ nhiều nguồn khác nhau, không chỉ riêng Google Play. Tuy nhiên, từ năm 2026, Google sẽ thực hiện một thay đổi lớn trong chính sách của mình: không cho phép cài đặt (sideload) các ứng dụng Android nếu nhà phát triển chưa được xác minh danh tính. Liệu đây có phải là một bước đi cần thiết để bảo vệ người dùng hay sẽ làm giảm tính tự do của hệ điều hành này? Hãy cùng tìm hiểu.
Google đã công bố rằng từ năm 2026, chỉ những ứng dụng đến từ nhà phát triển đã được xác minh danh tính mới có thể được cài đặt thông qua phương thức sideload. Điều này không có nghĩa là Google sẽ kiểm duyệt nội dung của ứng dụng, mà chỉ đơn giản là xác minh danh tính của người phát hành ứng dụng đó.
Để dễ hình dung, Google so sánh quy trình này với việc kiểm tra giấy tờ tại sân bay: cần xác định rõ danh tính hành khách mà không cần kiểm tra từng hành lý. Tương tự, hệ thống sẽ không kiểm duyệt nội dung ứng dụng, nhưng yêu cầu nhà phát triển phải đứng tên thật. Ví dụ, một số ứng dụng như Huawei Health không có mặt trên Play Store nhưng vẫn có thể được cài đặt từ bên ngoài vì nhà phát triển đã được xác minh.
Thống kê cho thấy tỷ lệ ứng dụng chứa mã độc từ sideload cao gấp 50 lần so với trên Google Play. Nhiều kẻ xấu đã lợi dụng phương thức này để phát tán các ứng dụng giả mạo, như ứng dụng ngân hàng hay mạng xã hội. Khi một ứng dụng bị gỡ bỏ, chúng có thể dễ dàng quay lại với danh tính giả mới.
Kể từ khi Google áp dụng quy định xác minh trên Play Store vào năm 2023, số lượng ứng dụng độc hại và lừa đảo đã giảm đáng kể. Do đó, việc mở rộng yêu cầu này sang sideload được xem là một biện pháp cần thiết để ngăn chặn tình trạng xấu tái diễn.
Google cũng đã giới thiệu Android Developer Console, một nền tảng mới dành cho các lập trình viên phát hành ứng dụng bên ngoài Play Store. Công cụ này giúp các nhà phát triển dễ dàng đăng ký, quản lý ứng dụng và xác minh danh tính của mình.
Đồng thời, Google cũng đang xem xét việc cung cấp tài khoản “nhẹ” cho sinh viên và các lập trình viên không chuyên, cho phép họ phát hành ứng dụng với quy mô nhỏ nhưng vẫn đảm bảo tính minh bạch về danh tính.
Chính sách mới sẽ được triển khai theo từng giai đoạn. Bắt đầu từ một số quốc gia có tỷ lệ lừa đảo ứng dụng cao, sau đó sẽ mở rộng ra toàn cầu. Đây là cách để Google vừa thử nghiệm vừa giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái Android.
- 10/2025: Google sẽ mở giai đoạn thử nghiệm cho một số nhà phát triển.
- 3/2026: Tất cả nhà phát triển sẽ có thể tham gia quy trình xác minh.
- 9/2026: Chính thức áp dụng tại 4 quốc gia: Brazil, Indonesia, Singapore, Thái Lan.
- 2027 trở đi: Mở rộng ra toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam.
Điều này có nghĩa là trong vòng một năm rưỡi tới, các nhà phát triển và người dùng sẽ có thời gian để làm quen và chuẩn bị cho những thay đổi này.
Người dùng sẽ cảm thấy yên tâm hơn khi tải ứng dụng, vì nguy cơ gặp phải ứng dụng giả mạo sẽ giảm đi đáng kể. Khi cài đặt, hệ thống sẽ hiển thị rõ thông tin về nhà phát triển đã được xác minh.
Tuy nhiên, những người yêu thích ứng dụng indie, bản mod và ứng dụng thử nghiệm sẽ gặp khó khăn. Nếu nhà phát triển chưa xác minh danh tính, việc cài đặt sẽ bị chặn, điều này có thể làm thay đổi thói quen của nhiều người dùng Android lâu năm.
Đối với các lập trình viên nhỏ lẻ, rào cản chính sẽ là việc cung cấp thông tin cá nhân như tên, địa chỉ, số điện thoại và giấy tờ tùy thân. Một số người có thể ngần ngại chia sẻ thông tin này vì lý do riêng tư. Các dự án mã nguồn mở cũng có thể gặp khó khăn nếu tác giả không muốn công khai danh tính.
Tuy nhiên, với việc cung cấp gói tài khoản dành cho sinh viên và những người đam mê, Google cho thấy họ vẫn muốn duy trì tính cởi mở của Android, nhưng đi kèm với một lớp bảo mật tối thiểu.
Điểm khác biệt là Google không yêu cầu tất cả ứng dụng phải phát hành qua Play Store. Các kho ứng dụng bên thứ ba vẫn có thể tồn tại, nhưng chỉ được phép phân phối ứng dụng từ các nhà phát triển đã được xác minh. Điều này giúp Google giữ lại tính mở của Android, nhưng đồng thời cũng tăng cường bảo mật.
Nhiều người lo ngại rằng điều này sẽ khiến Android trở nên giống với iOS hơn. Tuy nhiên, sự khác biệt vẫn rõ ràng: iOS hoàn toàn khóa tính năng sideload, trong khi Android vẫn cho phép, chỉ yêu cầu sự minh bạch về danh tính.
Việt Nam chưa nằm trong danh sách các quốc gia áp dụng sớm, nhưng khi chính sách này mở rộng toàn cầu sau năm 2026, người dùng và nhà phát triển tại Việt Nam sẽ cần chuẩn bị. Đặc biệt, các công ty thường xuyên phát hành ứng dụng nội bộ dưới dạng file APK nên sớm đăng ký xác minh để tránh gián đoạn.
Google đang cố gắng duy trì sự cân bằng giữa tính mở của Android và an toàn cho người dùng. Bằng cách yêu cầu nhà phát triển phải đứng tên thật, họ hy vọng có thể ngăn chặn các hành vi xấu mà không làm giảm đi sự sáng tạo của cộng đồng. Đối với người dùng tại Việt Nam, đây là một lời nhắc nhở cần thay đổi thói quen cài đặt APK và chuẩn bị cho một kỷ nguyên Android mới an toàn hơn.
